Zdrowie
w Twojej
Głowie

Projekt EZOP II jest ogólnopolskim badaniem stanu zdrowia psychicznego mieszkańców Polski i jego uwarunkowań. Badanie realizowano na trzech próbach losowych: dzieci w wieku 0-6 lat, dzieci i młodzieży w wieku 7-17 lat oraz dorosłych mieszkańców w wieku 18 lat i więcej. Lącznie zrealizowano ponad 15 tysięcy wywiadow, z czego 12 tysięcy wśród dorosłych. Poziom realizacji próby przekraczał nieznacznie 60%. W badaniu wykorzystano międzynarodowe instrumenty badawcze.

Zaburzenia rozwojowe stwierdzono u około 15% dzieci do lat sześciu. Ich rozpowszechnienie na wsi przekracza 20% i jest prawie dwukrotnie wyższe niż w miastach.

Wśród dzieci w wieku 7-17 lat ponad 13% ma za sobą doświadczenia zaburzeń psychicznych. Dominuja zaburzenia nerwicowe (7,3%), zaburzenia impulsywne (3,3%) oraz zaburzenia nastroju (1,7%). Zaburzenia związane z używaniem substancji są udziałem 4,2% nastolatków. Rozpowszechnienie zaburzeń psychicznych wśród dzieci z rodzin korzystających z pomocy społecznej przekracza 20% i jest prawie dwukrotnie wyższe w porownaniu z pozostałymi dziećmi.

Zaburzenia psychiczne kiedykolwiek w życiu potwierdzono u co czwartego dorosłego mieszkańca naszego kraju. Dominują doświadczenia zaburzeń nerwicowych (15,7%), zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych (7,3%), zaburzenia impulsywne (5%). Zaburzenia nastroju, głównie depresję ma za sobą co dwudziesty piąty dorosły. Największe, przekraczające jedną trzecią, rozpowszechnienie zaburzeń stwierdzono wśród osób z wykształceniem podstawowym. Zaburzenia psychiczne są doświadczeniem ponad jednej trzeciej osób rozwiedzionych lub wdów/wdowców oraz osób pozostających bez pracy (bezrobotnych, emerytów, rencistów).

Z pomocy specjalistycznej korzysta zaledwie kilkanaście procent osób mających za sobą doświadczenia zaburzeń psychicznych. Wynika to nie tylko z niedostatków psychiatrycznej opieki zdrowotnej ale w dużej mierze z wysokiego poziomu stygmatyzacji zarówno osób cierpiących na zaburzenia psychiczne jak i systemu opieki.

Niepowodzenia w nauce czytania i pisania uwarunkowane specyficznymi / rozwojowymi zaburzeniami uczenia się występują u 10-13% populacji. Zagrożenie pojawienia się tych zaburzeń –ryzyko dysleksji – jest możliwe do dostrzeżenia w wieku poniemowlęcym, a szczególnie w wieku przedszkolnym. Dysponujemy narzędziami diagnostycznymi jak Skale ryzyka dysleksji lub metody oceny gotowości szkolnej, które pozwalają ustalić jakie funkcje uczestniczące w złożonym procesie uczenia się tych umiejętności szkolnych rozwijają się z opóźnieniem. Patomechanizm dysleksji ukazuje jak postępuje proces nieprawidłowego rozwoju psychomotorycznego, następnie zaburzeń uczenia się, a wreszcie emocjonalno- motywacyjnych, gdy oprócz zaburzeń procesów poznawczych, motorycznych utrudniających funkcjonowanie w szkole, pojawiają się oznaki takich zaburzeń jak wyuczona bezradność – depresja, fobia szkolna, nerwice, nieprawidłowe ukształtowanie osobowości, które zakłócają funkcjonowanie w życiu dorosłym. 

Jak z tej perspektywy oceniać kierowane do rodziców pierwszoklasisty stwierdzenie pracowników niektórych poradni: ”proszę przyjść dzieckiem w czwartej klasie. Zbadamy i dostanie opinię ważną na maturze”.