Opinia rozporządzenia w sprawie maksymalnej wysokości opłaty za postępowanie związane z przyjęciem na studia w uczelni publicznej
- Uwagi ogólne
Art. 92 ust. 2 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym przewiduje upoważnienie ustawowe dla Ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego do ustalenia maksymalnej wysokości opłaty za postępowanie związane z przyjęciem na studia. Dotychczas Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego rokrocznie przyjmował rozporządzenie określające ww. stawkę na najbliższy rok akademicki. Proponowane w opiniowanym rozporządzeniu rozwiązanie sprowadza się do określenia tych opłat na przyszłość bez konieczności wydawania corocznego rozporządzenia w tej materii.
Podkreślić należy, iż w znacznej większości przypadków wyznaczenie ,,maksymalnej” opłaty za postępowanie związane z przyjęciem na studia będzie de facto faktyczną opłatą jaką przyszły student będzie zobowiązany uiścić na konto uczelni w związku z procedurą rekrutacyjną. Dzieje się tak na większości uczelni publicznych w Polsce. Opłata wnoszona przez studentów jest również bezzwrotna i w razie niezakwalifikowania lub rezygnacji studenta z podjęcia nauki na wybranym kierunku pozostaje w dyspozycji uczelni. Dodatkowo zwrócić uwagę należy, iż wniesienie takiej opłaty rekrutacyjnej w przeważającej liczbie przypadków będzie obciążało nie studenta wnoszącego opłatę, ale wychowujących go rodziców ze względu na młody wiek osób aplikujących na studia, którzy zazwyczaj nie posiadają stałego źródła dochodów.
- Ocena ogólna:
Niezależne Zrzeszenie Studentów co do zasady pozytywnie opiniuje wydane rozporządzenia z pewnymi uwagami dodatkowymi zawartymi w dalszej części opinii. Przede wszystkim zaaprobować należy fakt, iż wysokości opłat zostały określone na przyszłość i znika tym samym konieczność corocznego wydawania rozporządzenia w tej materii. Polskie prawo jest ,,przeładowane” różnego rodzaju regulacjami i takie rozwiązanie w pewien sposób porządkuje materię legislacyjną oraz sprzyja większemu poczuciu pewności prawnej co do wysokości tych opłat w odniesieniu do kolejnych roczników przyszłych studentów. Co prawda zmiana ww. opłat wymaga jedynie zmiany rozporządzenia, jednak taka zmiana musiałaby być odpowiednio uzasadniona zwiększonymi kosztami postępowań przyjęcia na studia, co w najbliższych latach (biorąc pod uwagę proces informatyzacji) nie powinno mieć miejsca.
Nadto proponowane w rozporządzeniu wysokości opłat nie różnią się od tych zeszłorocznych, co należy uznać za właściwe – trudno bowiem uznać, że istnieje jakakolwiek przesłanka uzasadniająca ich podniesienie. Postępowanie rekrutacyjne na większości uczelni sprowadza się bowiem do odbioru, zweryfikowania i oceny dokumentacji dostarczanej przez przyszłych studentów uwzględniając przy tym koszty administracyjne i księgowe. Koszty te nie powinny ulec zwiększeniu również w najbliższych latach.
- Propozycje dodatkowych zmian
Aprobując treść rozporządzenia nie można jednak nie zwrócić uwagi na fakt, który od wielu już lat trapi przyszłych studentów ponoszących opłaty za postępowania rekrutacyjne, a mianowicie brak zwrotu opłat w przypadku niedostania się lub wyboru innego kierunku studiów na tej samej uczelni. Dlatego też postulujemy wprowadzenie do rozporządzenia obowiązku zwrotu przez uczelnię części opłaty rekrutacyjnej w przypadku, w którym student dostał się i podjął naukę na tej samej uczelni, ale na innym kierunku studiów. Często bowiem zdarza się, że przyszły student bierze udział na tej samej uczelni (a nawet na tym samym wydziale) w postępowaniu rekrutacyjnym na więcej niż jeden kierunek studiów, a wówczas ponosi takie same opłaty za kolejne postępowania rekrutacyjne. Naszym zdaniem bardziej celowe byłoby, aby część tej opłaty zostało zwrócone studentowi (w przypadku spełnienia ww. warunków) zważywszy na niższe koszty takiego postępowania w przypadku gdy cały proces rekrutacyjny kandydata zamyka się w ramach jednej uczelni. Zróżnicowanie stopnia trudności kolejnych egzaminów maturalnych i tym samym tzw. progów punktowych rodzi częsty problem z wyborem kierunku przez młodych ludzi co prowadzi do ponoszenia przez nich dodatkowych opłat rekrutacyjnych w tej samej wysokości. Możliwość zwrotu ich części przyczyniłoby się do mniejszego obciążenia finansowego przyszłych studentów i pozytywnie wpłynęłoby na świadomość samych studentów tj. że uczelnia stara się w jak najszerszym stopniu zrealizować konstytucyjną zasadę bezpłatności nauki w szkołach publicznych.
Podsumowanie – ocena ogólna
Mając na uwadze przedstawioną wyżej ocenę Niezależne Zrzeszenie Studentów:
- pozytywnie opiniuje przedmiotowe rozporządzenie,
- postuluje wprowadzenia obowiązku zwrotu części opłaty za postępowanie rekrutacyjne w przypadku, w którym student dostał się i podjął naukę na tej samej uczelni, ale na innym kierunku studiów.
Opinia została przygotowana we współpracy z Fundacją ,,Prawo dla Obywatela”
 |
 |